NOWA
ZELANDIA
O kraju
- mapa
- historia
- geografia i klimat
- ludzie i język
- ustrój polityczny
- gospodarka
- pieniądze
- transport
- komunikacja
- uwagi praktyczne
- ciekawostki
Atrakcje
turystyczne
- Wyspa Północna
- Wyspa Południowa
Reportaże
Polonia
Fotogaleria
Download
- tapety
- wygaszacze
Rozrywka
- fotopuzzle
- wirtualny świat
|
O KRAJU
- HISTORIA -
Pierwszymi
mieszkańcami Nowej Zelandii byli Maorysi, którzy tysiąc lat temu przybyli na Wyspę
Północną z innych wysp Polinezji. W 1642 roku holenderski podróżnik Abel Tasman
zbliżył się do zachodnich wybrzeży Aotearoa - Kraju Wielkich Białych Chmur, bo tak
Maorysi do dzisiaj nazywają swoją ojczyznę. Kiedy jego pierwsza szalupa została
zaatakowana przez wojowniczych tubylców i zginęli czterej ludzie, Tasman odpłynął
rezygnując z dalszego poznawania tego kraju. Dopiero sto dwadzieścia siedem lat
póżniej, w 1769 roku brytyjski podróżnik i odkrywca James Cook wraz ze swoimi
żeglarzami wylądował w Nowej Zelandii i od tego czasu datuje się kolonizacja tego
kraju. Przez kilkadziesiat lat nie było formalnej zgody między Maorysami a europejskimi,
głównie brytyjskimi kolonizatorami. 6 lutego 1840 roku podpisany został między 500
przywódcami maoryskich plemion a reprezentacją brytyjskiej korony "Traktat
Waitangi", który przez historyków uważany jest za dokument tworzący Nową
Zelandię. Każdego roku w dniu 6 lutego obchodzone jest święto narodowe "Waitangi
Day". Mimo traktatu dochodziło między tubylcami a kolonizatorami do wielu zbrojnych
potyczek, które w II poł.XIX wieku przekształciły się w dwie krwawe wojny przegrane
przez Maorysów. Od 1856 r. Nowa Zelandia miała własny rząd w ramach brytyjskiej
kolonii. W 1907 r. uzyskała status Dominium a od 1947 r. stała się w pełni
niepodległym krajem.
mapa | historia | geografia i klimat | ludzie i język | ustrój polityczny | gospodarka | pieniądze
transport |
komunikacja | uwagi praktyczne | ciekawostki | do góry^
- GEOGRAFIA I KLIMAT -
Nowa Zelandia,
położona na południowym Pacyfiku ok.1600 km od południowo-wschodnich wybrzeży
Australii, składa się głównie z dwóch wysp - Wyspy Północnej i Wyspy Południowej
oraz z kilkuset małych wysepek. Powierzchnia kraju zajmuje 270.500 kilometrów
kwadratowych, czyli jest o ok. 15% mniejsza od powierzchni Polski. Kraj charakteryzuje
się bardzo zróżnicowanymi i spektakularnymi krajobrazami: rozległe łańcuchy górskie
w Alpach Południowych /większe niż francuskie, austriackie i szwajcarskie Alpy razem/,
fiordy, lodowce, regiony wulkaniczne, gejzery, jeziora, równiny, ogromne obszary
trawiaste i buszowate, subtropikalne lasy.
Najwyższy punkt - Mount Cook, 3.754 m
Najgłębsze jezioro - Hauroko, 462 m
Największe jezioro - Taupo, 606 km kw.
Najdłuższa rzeka - Waikato, 425 km
Największy lodowiec - Lodowiec Tasmana, 29 km
Najgłębsza jaskinia - Nettlebed w Mont Arthur, 889 m
Długość linii brzegowej - 15.811 km
Klimat Nowej Zelandii jest
zróżnicowany ze wzgłedu na fakt, że kraj z południa na północ ma długość ok.1700
km. Wyspa Północna charakteryzuje się klimatem subtropikalnym morskim, natomiast Wyspa
Południowa klimatem umiarkowanym morskim. Lato trwa tutaj od grudnia do lutego a zima od
czerwca do sierpnia. Różnice temperatur między tymi porami roku są niewielkie. Duże
wahania temperatur występują tylko w górach lub podczas wiatrów zachodnich.
mapa | historia | geografia i klimat | ludzie i język | ustrój polityczny | gospodarka | pieniądze
transport |
komunikacja | uwagi praktyczne | ciekawostki | do góry^
- LUDZIE I JĘZYK -
W Nowej Zelandii mieszka
3.760.000 ludzi. Z liczby 79,6% - to ludność pochodzenia europejskiego, 14,5% -
pochodzenia maoryskiego, 5,6% - to mieszkańcy wysp Pacyfiku, 2,2% - Chińczycy i 1,2% -
Hindusi. Dwoma oficjalnymi językami urzędowymi są angielski i maoryski, ale w praktyce
dominuje język angielski.
- USTRÓJ POLITYCZNY -
Nowa Zelandia jest
niepodległym stanem The British Commonwealth of Nations /Brytyjskiej Wspólnoty
Narodów/.W praktyce oznacza to jednak faktyczną, pełną niepodległość państwa.
Królowa brytyjska reprezentowana jest przez generalnego gubernatora. Nad demokratycznym
rządem kontrolę sprawuje parlament liczący 120 posłów. Obecny rząd prowadzony jest
przez koalicję National Party i New Zealand First Party.
mapa | historia | geografia i klimat | ludzie i język | ustrój polityczny | gospodarka | pieniądze
transport |
komunikacja | uwagi praktyczne | ciekawostki | do góry^
- GOSPODARKA -
Nowa Zelandia jest zachodnim
krajem kapitalistycznym. Rolnictwo, a zwłaszcza hodowla owiec i krów, przetwórstwo
mięsa, ogrodnictwo, rybołóstwo, przemysł energetyczny i wydobywczy - to główne
gałęzie gospodarki.Największe dochody uzyskuje się z eksportu baraniny i wołowiny,
owczej wełny, mleka i jego przetworów, skór i przetworów zbożowych, który stanowi
ponad połowę sprzedaży zagranicznej. Inne ważne dziedziny gospodarki to przemysł
maszynowy, telekomunikacja, elektronika oraz produkcja tekstyliów i tworzyw sztucznych.
Ekonomia Nowej Zelandii mocno jest uzależniona od transportu i handlu morskiego.
- PIENIĄDZE -
Oficjalnym środkiem
płatniczym jest dolar nowozelandzki - 1 NZ$ /NZD/ dzieli się na 100 centów. Kurs NZD
zbliżony jest do kursu marki niemieckiej. Jest to waluta w pełni wymienialna lecz w
Polsce większość banków i kantorów nie jest zainteresowana kupnem NZD. Natomiast w
Nowej Zelandii bez problemu można wymieniać waluty zachodnie /najlepiej USD i EURO/.
mapa | historia | geografia i klimat | ludzie i język | ustrój polityczny | gospodarka | pieniądze
transport |
komunikacja | uwagi praktyczne | ciekawostki | do góry^
- TRANSPORT -
Air New Zealand jest jednym z
największych światowych przewoźników lotniczych. Wspólnie z Ansett New Zealand jest
również największym przewoźnikiem lotniczym w kraju. Tranz Rail - to główny
przewoźnik kolejowy, który współpracuje z serwisem promowym Cook Strait. Koszt
wynajęcia samochodu osobowego średniej klasy wynosi 80 - 110 NZD / dobę. Nie należy
zapominać, że w tym kraju o silnych tradycjach brytyjskich jeździ się lewą stroną.
- KOMUNIKACJA -
Internet i telefony komórkowe
są bardzo popularne w Nowej Zelandii. Bez problemu można dodzwonić się do Polski
również z telefonów stacjonarnych po wykręceniu numeru 0048, numeru kierunkowego
miasta i numeru docelowego. Koszt rozmowy ok.5 -10 zł / min. /najdrożej z telefonów
hotelowych/.
mapa | historia | geografia i klimat | ludzie i język | ustrój polityczny | gospodarka | pieniądze
transport |
komunikacja | uwagi praktyczne | ciekawostki | do góry^
-
UWAGI PRAKTYCZNE -
Nowa Zelandia, mimo,
że leży w odległej Oceanii, jest typowym krajem zachodnim i na wskroś
"europejskim", bo przecież w większości zamieszkała jest przez
Brytyjczyków. Wybierając się do kraju kiwi, warto jednak pamiętać o mniej lub
bardziej istotnych różnicach i poznać kilka, być może cennych, informacji:
Czas. W Nowej Zelandii zima
jest w środku europejskiego lata i odwrotnie, więc np. w grudniu nie warto wybierać
się tu w kożuchu. Dzień zaczyna się i kończy tutaj o 12 godzin wcześniej niż u nas.
Wiosną, w związku ze sztucznymi przesunięciami czasu, różnica ta wynosi 10 godzin. Po
przylocie do Aotearoa godziny te "znikają" z naszych życiorysów lecz
odzyskujemy je po powrocie do kraju. Chyba, że ktoś chce pozostać tu na stałe i wtedy
musi pogodzić się z tą "stratą" na zawsze!
Pogoda. Ze względu na
morski klimat pogoda bywa w ciągu dnia zmienna. Oprócz parasola lub kurtki
przeciwdeszczowej warto pamiętać o zabraniu okularów przeciwsłonecznych, czapki i
koniecznie kremów z filtrami ochronnymi, bowiem słońce bywa tu bardzo silne.
Godziny pracy firm i
handlu. Od poniedziałku do piątku firmy, biura pracują w godzinach 9.00-17.00,
banki 9.00-16.30. Większość sklepów otwartych jest w godzinach 9.00-17.30, w piątki
często do 21.00 a w soboty do południa. Wiele sklepów pracuje nawet do 23.00 a także w
niedziele. Z dokonaniem zakupów zawsze tutaj można zdążyć. Zdziwiony byłem,
gdy w zwykłą niedzielę w Auckland odwiedziłem księgarnię czynną w godzinach
12.00-15.00. U nas raczej to się nie zdarza.
Jazda samochodem.
Jeździmy lewą stroną tak, jak w Wielkiej Brytanii, skąd ten porządek ruchu został
przeniesiony. Na rondach pierwszeństwa udzielamy z prawej strony a na skrzyżowaniach
równorzędnych - z lewej. Lepiej od razu uniknąć niepotrzebnej na urlopie kraksy!
Elektryczność.
Napięcie 230-240 V, częstotliwość 50 Hz, czyli podobnie jak w Polsce, ale kształt
gniazdek i wtyczek jest zupełnie inny. Trzeba na miejscu w sklepach elektrycznych kupić
adaptor w cenie ok. 13 NZ$. W niektórych hotelach w łazienkach można podłączyć nasze
wtyczki, ale od urządzeń bardzo małej mocy np. zasilacze do kamer wideo, telefonów
komórkowych lub maszynki do golenia. W większości hoteli są również gniazdka z
napięciem 110 V do urządzeń o mocy 20 W.
Telekomunikacja. W
kraju obowiązują numery 7-cyfrowe, które w ruchu międzymiastowym poprzedzone są
2-cyfrowymi numerami kierunkowymi rozpoczynającymi się na 0. Informacja o numerach
krajowych - 018, o numerach międzynarodowych - 0172. Ceny rozmów z Polską z telefonów
stacjonarnych wynoszą 2,5 - 5 NZ$ za minutę i tych najwyższych stawek spodziewać
się można w hotelach, które doliczają swoje słone marże, dlatego lepiej dzwonić z
aparatów publicznych. W niedziele i niektóre weekendy obowiązują o połowę niższe
stawki. Międzynarodowe numery kierunkowe: do Nowej Zelandii - 0064, do Polski - 0048.
Połączenia, dzięki łączności satelitarnej, uzyskuje się natychmiast i są
wyjątkowo wysokiej jakości. Niektóre urzędy pocztowe, firmy komputerowe i hotele
świadczą usługi internetowe w zakresie poczty elektronicznej. Bardzo tanio można
nadać e-mail.
Woda. Woda z kranu jest
świeża i zdatna do picia lecz w dużych miastach często bywa chlorowana i z dodatkiem
fluoru. Aby uniknąć problemów np. podczas trekingu lub wypadów na bezludzie lepiej
zabrać ze sobą wodę mineralną w butelce.
Ceny, podatki i napiwki. Ceny
typowe jak w krajach zachodnich, czyli dla nas nie najniższe. Nowozelandzki VAT, czyli
tzw. GTS wynosi 12,5 % i zazwyczaj jest wliczony w cenę lecz np.w restauracjach może
być doliczony na końcu rachunku. Napiwki nie są tutaj oczekiwane, natomiast
opłaty usługowe w hotelach i restauracjach są mile widziane.
Pomoc. Gdy masz
problemy zadzwoń pod numer 111. Jest to bezpłatny numer telefonu, który
obsługuje pogotowie ratunkowe, policję i straż pożarną.
mapa | historia | geografia i klimat | ludzie i język | ustrój polityczny | gospodarka | pieniądze
transport |
komunikacja | uwagi praktyczne | ciekawostki | do góry^
- CIEKAWOSTKI -
A oto trochę ciekawych faktów o Nowej Zelandii,
które podajemy za New Zealand Tourism Board:
- Nowa Zelandia jako pierwsza na świecie dopuściła kobiety
do wyborów parlamentarnych w 1893 roku;
- Nowozelandczyk Richard William Pearse dwa lata przed
braćmi Wright odbył pierwszy lot samolotem. 31 marca 1902 r. na wykonanym przez siebie
samolocie przeleciał 91 m nad polem w okolicach Timaru;
- Nowa Zelandia ma najwięcej na świecie pól golfowych w
przeliczeniu na jednego mieszkańca, czyli ponad 400 na 3,7 mln ludzi;
- Auckland ma największą na świecie liczbę łodzi na
jednego mieszkańca;
- William Hamilton, farmer z Canterbury, udoskonalił
wykorzystywane w łodziach wodne silniki odrzutowe, wymyślił dźwig, kompresor
powietrzny i maszynę do robienia sztucznych lodowisk;
- Nowozelandczyk Edmund Hillary jako pierwszy człowiek wraz
z Szerpą Tenzing Norgay w 1953 r. zdobył Mount Everest;
- W 1919 r. baron Ernest Ruthenford jako pierwszy
rozczepił atom. Wcześniej wykrył i zbadał fale radiowe, rok przed Marconi'm, lecz
pozostawił tę pracę i zajął się badaniem radioaktywności i struktury atomu w
Trinity College w Cambrigde za co otrzymał Nagrodę Nobla;
- Nowa Zelandia jako pierwsza na świecie wita
każdy nowy dzień;
- Zatoka Curio jest
jedną z najbardziej rozległych na świecie. Oglądać tu można skamieniały las, który
liczy sobie 180 mln lat;
- Nowa Zelandia jest pierwszym krajem, który
zatrudnił sobie ministra turystyki w 1901 r.;
- Stolica kraju Wellington ma więcej kawiarenek i
restauracji w przeliczeniu na jednego mieszkańca niż Nowy Jork;
- W Nowej Zelandii wymyślono znany deser bezowy
"Pavlova", nazwany tak od nazwiska znanej prima baleriny Anny Pawłowej;
- Stary budynek rządowy w Wellington jest
największą drewnianą budowlą na półkuli południowej, która liczy 8,2 tys. m
kwadratowych;
- Winnice centralnego Otago są najbardziej na
świecie na południe wysuniętymi winnicami i leżą na 45 stopniu szerokości
południowej;
- Do Nowej Zelandii należy absolutny rekord w
ilości owiec: 47.390.000 owiec, czyli 12,6 owcy na osobę;
- Nowa Zelandia po raz pierwszy wygrała Mistrzostwa
Świata w Rugby w 1987 roku, a żeńska drużyna wygrała Mistrzostwa Świata w Rugby w
1998 r.;
- Nelson był pierwszym miastem na świecie, w
którym wprowadzono ośmiogodzinny dzień pracy;
- Tongarino National Park był drugim po Yellowstone
National Park w USA utworzonym na świecie parkiem narodowym;
- Najmniejsze na świecie delfiny Hektora oraz
najrzadziej spotykane lwy morskie Hooker'a zostały znalezione tylko w wodach należących
do Nowej Zelandii;
- Tylko tutaj żyją nie latające papugi Kakapo
oraz papugi alpejskie Kea;
- Miejscowe gady Tautara dożywają sędziwego wieku
300 lat! Gady te pojawiły się na ziemi w erze mezozoicznej, czyli jakieś 190 mln lat
temu;
- Nowa Zelandia ma na swoim koncie wiele nagród
amerykańskich mistrzostw w żeglarstwie jachtingowym w Zatoce Hauraki w Auckland,
wygrywanych przez Peter'a Blake'a;
- Pierwszą maszynę do totalizatora sportowego
skonstruował syn nowozelandzkiego biskupa;
- Źródła Waikoropupu w pobliżu Nelson zawierają
najczystszą wodę źródlaną na świecie. Ich wydajność to 2.160.000 litrów wody na
dobę;
- Jezioro Frying Pan, w pobliżu Rotorua, czyli
Jezioro Patelnia, jest największym na świecie źródłem gorącej wody, które osiąga w
najgłębszym punkcie 200° C.
mapa | historia | geografia i klimat | ludzie i język | ustrój polityczny | gospodarka | pieniądze
transport |
komunikacja | uwagi praktyczne | ciekawostki | do góry^
Zapraszamy do
zapoznania się z publikacjami na temat Nowej Zelandii:
Książka - pierwszy polski przewodnik po Kraju Kiwi, 240 stron, 90 zdjęć, 42 mapy i
ilustracje.
więcej >>
CD-ROM - multimedialny przewodnik po Nowej Zelandii, interaktywne mapy, ponad 800 zdjęć,
40 min. filmu, 90 min. opowieści i muzyki maoryskiej, 150 ekranów tekstu.
więcej >>
Kaseta VHS - filmowy przewodnik turystyczny, 60 min. podróży po
najpiękniejszych zakątkach Nowej Zelandii. Zdjęcia zostały nakręcone z lądu, wody i
powietrza.
więcej >>
|